نگاه به نامحرم، پوشش اسلامي
علی خانی
در نوشتار قبل بیان کردیم که از دیدگاه اسلام و قرآن کریم، رعایت حجاب و پوشش اسلامی برای زنان و مردان مومن و مسلمان، تکلیف الهی است. قرآن کریم غض بصر و چشم پوشی از نگاه به نامحرم را وظیفه مسلمانان اعلام کرده و به زن و مرد توصیه کرده است که مواظب چشمان خود باشند. نگاه حرام، آسیب‌های بسیار زیادی بر خود فرد و اجتماع به همراه دارد که ذیلاً به برخی از آنها اشاره می‌شود:
1- به خطر افتادن امنیت اجتماعی و اخلاقی: موضوع ضرورت امنیت برای زنان، از اجزای تفکیک ناپذیر یک جامعه سالم است و بدون شک، پوشش و نگاه، حریم اطمینان بخشی برای تامین این نیاز اساسی تلقی می‌شود، متاسفانه در دنیای کنونی که به این کمربند حفاظتی و امنیتی بهای لازم داده نمی‌شود، امنیت زنان، بیش از گذشته در معرض خطر قرار گرفته است. به طور کلی می‌توان گفت که امنیت زنان به دو چیز بستگی دارد:
1- پوشش: در حدیثی از امام صادق(ع) آمده است:
«لاینبغی لِلمراهِ ان تُجمِ ثوبَها اذا خرجَت مِن بَیتها»
«برای زن هنگامی که از خانه اش خارج می‌شود، سزاوار نیست که لباسش را خوشبو کند».
در حدیثی از امام صادق(ع) به نقل از رسول خدا (ص)می خوانیم:
«زنان از وسط مسیر عبور نکنند، بلکه از کنار دیوار راه حرکت کنند»
در حدیث دیگری از امام صادق(ع) به نقل از امیرالمومنین(ع)،آمده:
«ای اهل عراق، با خبر شدم که زنان در راه با مردان برخورد می‌کنند، آیا حیا و شرم نمی‌کنید؟».
لازم به تذکر است که دین اسلام در رابطه با پوشش و حجاب احکامی بسیار عالی و لطیف دارد و برای دانستن آن باید به منابع رجوع شود و ذکر این سه حدیث فقط از باب نمونه و از جهت اینکه بدانیم، توجه حضرات معصومین(ع) به جزئیات پوشش زنان بی سبب نبوده و به گونه‌ای که رعایت آن، برای عدم غوطه ور شدن در گناه لازم است.
2- نگاه: وقتی که در بین جامعه‌ای، نگاه حرام به صورت یک عادت غلط در می‌آید، همه گرفتار آن می‌شوند در چنین جامعه‌ای، دیگر از امنیت خبری نیست و دلیل آن این است که نگاه حرام اول راه است و بعد فساد و هتک حرمت به وجود می‌آید.
2- توسعه فساد و فحشا: کسانی که چشم چرانی می‌کنند، انسان‌هایی هستند که به شهوترانی متمایل هستند و از اینکه فساد و فحشا در جامعه گسترش پیدا کند، خوشحال می‌شوند زیرا راه برای شهوترانی و هوسرانی آنها، در جامعه باز می‌شود. به همین علت، چشم چرانی رابطه مستقیم با فساد و فحشا دارد، یعنی در صورت افزایش یا کاهش نگاه آلوده در جامعه، فساد نیز کم، یا زیاد می‌شود. نظر، اولین قدم برای وارد شدن به شهوات است و چون شهوات نامشروع عامل توسعه فساد و فحشا در جامعه است و نیز از جمله این شهوات، غریزه جنسی است لذا باید برای محدود کردن فساد و فحشا اول غریزه جنسی را کنترل نمود، که یکی از عوامل کنترل این غریزه، نگاه داشتن چشم است. پیامبر اکرم (ص) فرمودند:
«هر که از شر شکم و زبان و فرج خود محفوظ بماند، از همه بدی‌ها محفوظ است».
3- فرار از خانه: وقتی که دختران و پسران، با نگاه حرام به استقبال روابط نامشروع می‌روند، کم کم در ورطه گناه و فساد جنسی قرار می‌گیرند و به همین علت، بیرون از خانه را امن‌تر از خانه می‌دانند و در چنین شرایطی، تصمیم به فرار از خانه می‌گیرند. لذا آنها کاملاً در معرض اشتباه هستند و فرار از خانه مشکلات آنها را دو چندان می‌کند.
4- بالا رفتن آمار طلاق و تضعیف روابط خانوادگی: در پی رها شدن نگاه و به تبع آن قوه شهویه لجام گسیخته، روابط خانوادگی به شدت تضعیف شده و در پی آن طلاق و خطرات بعد از آن شروع می‌شود. لازم به ذکر است که بالا رفتن آمار طلاق، در همه جای جهان نشان از بی توجهی به ریشه‌های این معضل جهانی دارد، که نگاه حرام یکی از آن ریشه‌هاست. ولی جوامع جهانی، بدون توجه به ریشه‌های این معضل اساسی، به گونه‌ای با این مشکل برخورد می‌کنند که نشانگر این است که آنها نمی‌خواهند، کاملاً طلاق را ریشه کن کنند، لذا همیشه با این معضل، برخوردهای سطحی کرده‌اند، مانند عملکرد بعضی از کشورها که طلاق را غیر قانونی دانسته و کسی حق ندارد همسرش را در این کشورها طلاق دهد.
5- پیدایش بیماری‌های جنسی و روانی: یکی دیگر از اثرات مخرب نگاه حرام، ابتلا به بیماری‌های روانی است به گونه‌ای که نگاه کننده به این عمل شنیع معتاد می‌شود. در چنین شرایطی، حتماً نگاه کننده، اراده خدادادی خود را ضعیف می‌بیند و از اینکه نمی‌تواند بر چشم خویش مسلط شود، بیماری‌هایی مانند افسردگی و... به سراغ او می‌آید. پر واضح است، بیماری‌های روانی اشخاص، به شدت می‌تواند بیماری‌های جسمی را شدت بخشیده و یا اینکه باعث بیماری‌های جسمی شود. به عنوان مثال: کسی که به چشم چرانی معتاد شده، به واسطه نگاه، شهوت او دائماً در حال جوشش است و لازم است این شهوت لجام گسیخته را مهار کند، در این حالت انسان چشم چران یا به فکر خود ارضایی می‌افتد، که در لسان شرع به استمناء معروف است و یک بیماری بسیار خطرناک است و یا درصدد مهار شهوت به وسیله اعمال منافی عفت می‌افتد. یکی از موارد نگاه حرام، نگاه به فیلم‌های مستهجن و غیر اخلاقی است، ولی برخی بدون توجه به حرمت شرعی، به آنها نگاه می‌کنند و در اثر نگاه به آن فیلمها، اعمالی به آنها تلقین می‌شود که روح آنان را مشوش می‌نماید و با وجود تاثیر گذاری این گونه فیلمها، انسان ترغیب به اعمال نامشروع و دور از اخلاق می‌شود.
6- بی اهمیتی به جامعه و آینده خود و دیگران: کسی که به واسطه نگاه حرام، به ورطه شهوات می‌رود به جایی می‌رسد که هیچ چیز، جز شهوت برایش معنا و مفهومی ندارد؛ دیگر برایش مهم نیست که چه می‌شود، نه جامعه برایش مهم است و نه خانواده اش؛ شهوات را می‌شناسد و آن چیزهایی را که اورا به شهوت می‌رسانند. در حدیثی از حضرت رسول اکرم (ص) آمده است:
« لکل عضوٍ من ابنِ آدمَ حَظاً من الزنا فالعینُ زناه النظرُ»
«برای هر عضوی از آدمی، سهمی از زناست، زنای چشم نگاه کردن است( نگاه ناروا ) ....».
خداوند در قرآن می‌فرماید :
«لاتتبعوا خطوات الشیطان انه لکم عدوٌ مبین»
«از گامهای شیطان پیروی نکنید، چه اینکه او دشمن آشکار شماست».
با کمی تامل و تفکر می‌توان دریافت، کسی که می‌خواهد از شیطان و گامهای او پیروی نکند، لازم است نگاهش را از حرام بپوشاند و در پرتو قرآن و اهل بیت عصمت و طهارت (ع)، در صراط مستقیم و سعادت واقعی قرار بگیرد.
علاوه بر حفظ نگاه و پرهیز از نگاه حرام، دین اسلام آموزه‌های دیگری نیز در خصوص روابط محرم و نامحرم بیان نموده است که یکی از آنها «سخن گفتن با نامحرم» است. اگر چه سخن گفتن مرد نامحرم با زن نامحرم (بدون نازک کردن صدا و عشوه گری در سخن گفتن) و بر عکس حرام نیست، ولی سخن گفتن بی‌مورد (غیر ضروری) و شوخی کردن با نامحرم از نظر روایات اسلامی کار پسندیده‌ای نیست، چنان که در روایتی آمده است که: «ابوبصیر از اصحاب امام باقر(ع) می‌گوید: زمانی که در کوفه بودم، به یکی از بانوان درس قرآن می‌دادم. روزی به مناسبتی با وی شوخی نمودم. مدتی گذشت تا در مدینه به حضور امام باقر(ع) رسیدم. حضرت مرا مورد سرزنش قرار داد و فرمود: کسی که در جای خلوت گناه کند، خدا نظر لطف خود را از او بر می‌دارد. این چه سخنی بود که به آن زن گفتی؟! از شدت شرم، صورتم را پوشاندم. حضرت فرمود: مراقب باش که تکرار نکنی و با زن نامحرم شوخی ننمایی. در روایات آمده است: «کسی که با نامحرمی شوخی کند، به خاطر هر کلمه‌ای که در دنیا به او گفته، هزار سال در آتش دوزخ حبس خواهد شد».
شریعت اسلام در عین اینکه به زنان، اجازه شرکت در فعالیت‌های اجتماعی را می‌دهد، از اختلاط میان زن و مرد نهی فرموده است. در سنن ابوداوود آمده است که: «رسول اکرم(ص) در زمان حیاتش دستور داد که برای زنان، در جداگانه‌ای به مسجد النبی بسازند» که هنوز هم به نام «باب النساء» وجود دارد. پیامبر(ص) دستور داد که: «شب هنگام بعد از اتمام نماز، ابتدا زنان و سپس مردان از مسجد خارج شوند و در مسیر کوچه و خیابان، زنان از کنار و مردان از وسط حرکت کنند». بدون شک یکی از عوامل شیوع فساد که دامنگیر جهان امروز، بخصوص کشورهای غربی شده است، برداشتن حایل و حریم میان زن و مرد در ادارات، کارخانه‌ها و دیگر اماکن و محافل عمومی است. در این برخوردها معمولاً بذر فساد و گناه افشانده می‌شود و روز به روز ریشه می‌دواند. رسول خدا(ص) فرمود: «میان مردان و زنان نامحرم فاصله اندازید، زیرا، بر اثر ملاقات و اخلاط، گرفتار درد و بلایی می‌شوید که دوا ندارد.